Filippo Balbi, Testa anatomica, 1854, Museo di Storia della Medicina, Sapienza Università w Rzymie

Źródło: Wellcome Collection

W zbiorach Muzeum Historii Medycyny Uniwersytetu La Sapienza w Rzymie znajduje się niezwykły obraz autorstwa neapolitańskiego artysty Filippo Balbiego (1806-1890) ukazujący tzw. głowę anatomiczną. Została ona namalowana wykorzystując rozwiązania z XVI w. wymyślone przez słynnego malarza Giuseppe Arcimbolda, który tworzył symboliczne portrety składające się z połączonych w różnorodnychkonfiguracjach przedmiotów lub tworów natury zarówno ze świata roślinnego, jak i zwierzęcego.

Balbi do stworzenia swojej anatomicznej głowy z profilu, wyłaniającej się z neutralnego, szarego tła, użył nagich postaci płci męskiej, mogących poszczycić się pokaźną muskulaturą. Uchwycił je w niebywale ekspresyjnych i dynamicznych pozach. Niektóre z tych postaci klęczą, leżą, garbią się, a jeszcze inne wspinają po sobie, obejmują się, odpychają lub nawet walczą między sobą. Ich twarze zdradzają często różnego rodzaju emocje. Widać wiele zatroskanych, smutnych, a nawet wręcz cierpiących wizerunków. Całość na pierwszy rzut oka wydaje się chaotycznym kłębowiskiem, po chwili okazuje się jednak przemyślanym projektem. Postacie Balbiego tworzą bowiem wszystkie najważniejsze elementy anatomiczne głowy: oko, nos, usta, ucho itd.  Artysta operuje także umiejętnie światłocieniem w celu uwypuklenia przodu tej oryginalnej głowy. Dzieło od samego początku spotkało się z entuzjastycznym przyjęciem; w 1855 roku prezentowano je na Wystawie Powszechnej w Paryżu.