Kolejny raz pracownicy Muzeum Historii Medycyny WUM wraz z przedstawicielami Samorządu naszej Uczelni odwiedzili groby profesorów i lekarzy związanych z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym. W trakcie wizyty znicze i wiązanki trafiły na ponad 30 mogił zlokalizowanych na dwóch najbardziej znanych warszawskich Cmentarzach: Starych Powązkach i Powązkach Wojskowych.
Friedrich Paulsen, Jens Waschke (red.) Atlas Anatomii Człowieka Sobotta Angielskie Mianownictwo Anatomiczne Tom 1-3, Wrocław 2019
Tom 1. Ogólne pojęcia anatomiczne Narządy ruchu
Tom 2. Narządy wewnętrzne
Tom 3. Głowa, szyja i układ nerwowy
Twórca atlasu, prof. Robert Johannes Sobotta (1869–1945) urodził się w Bonn w Niemczech, był profesorem i dyrektorem Instytutu Anatomii Uniwersytetu w Bonn. Pierwsze wydanie jego dzieła w trzech częściach ukazało się w latach 1904-1907 w Würzburgu nakładem wydawnictwa JK Lehmans Verlag. Od tego czasu w ciągu 113 lat różni redaktorzy wprowadzili do atlasu pewne dodatki i ulepszenia, ale dziedzictwo i mysl prof. Sobotty jest nadal kontynuowane.
Atlas został przetłumaczony na 18 języków i jest to prawdopodobnie najczęściej tłumaczony atlas anatomiczny na świecie. Ostatnia, 24. edycja została opublikowana w języku niemieckim w 2017 i została przetłumaczona na język polski w 2019 roku. Atlas składa się z trzech części:
Tom 1: Ogólne pojecia anatomiczne i narzady ruchu
Tom 2: Narzady wewnętrzne
Tom 3: Głowa, szyja i uklad nerwowy
W każdym tomie oprócz omówienia najważniejszych zagadnień znajdują się opisy kilku wybranych przypadków klinicznych pokazujących opisane struktury anatomiczne w szerszym kontekście. Na końcu każdego rozdziału są krótkie pytania sprawdzające, mające na celu zaangażowanie czytelników i utrwalenie nabytej wiedzy. Każda ilustracja jest opisana dokładnie i wyczerpująco, jakość rysunków jest niezwykle precyzyjna. Do kolorowych rycin dodano liczne zdjęcia tomograficzne oraz magnetycznego rezonansu jądrowego.
Jean-Antoine Houdon, Écorché, 1767, Akademia Francuska w Rzymie
Jeden z najsłynniejszych wizerunków Écorché w sztuce nowożytnej. Rzeźbę wykonał artysta w wieku 25 lat w Rzymie, jako studium przygotowawcze do marmurowego posągu św. Jana Chrzciciela, który miał stać się pendant dla rzeźby św. Bruno w kościele Santa Maria degli Angeli. By bezbłędnie przedstawić rzeźbę, ukazującą budowę ciała mężczyzny, Houdon brał udział w Rzymie w kursie anatomii, towarzyszył sekcjom przeprowadzanym na zwłokach ludzkich oraz studiował pilnie rysunki anatomiczne. Stworzone przez niego dzieło charakteryzuje się nie tylko bardzo wiernym przedstawieniem mięśni, ale także ożywioną pozą. Prawa ręka mężczyzny wyciągnięta jest poziomo przed siebie – w geście błogosławieństwa, co miało zostać powtórzone w figurze św. Jana Chrzciciela. Ciężar ciała Écorché spoczywa na jego lewej stopie, prawa zaś została noga została uchwycona lekko zgięta z podniesioną delikatnie stopą, co sugeruje krok do przodu, który za chwilę ma nastąpić. Bardzo szybko praca została uznana za osobne dzieło sztuki. Pozyskał ją dyrektor Akademii Francuskiej w Rzymie Charles Natoire, i włączył do kolekcji odlewów gipsowych. Następca Natoire na stanowisku dyrektora Akademii znany malarz Joseph Marie Vien nakazał wręcz wszystkim studentom obowiązkowe studia nad tym dziełem. Sam Houdon zorientowawszy się, że jego anatomiczna rzeźba odniosła taki wielki sukces, wykonał jeszcze w Rzymie, a potem w Paryżu jej liczne kopie, które cieszyły się w Europie bardzo dużym zainteresowaniem. Szczególnie popularny wśród kolekcjonerów i wykładowców sztuki był wariant Écorché z ręką uniesioną ku górze. Anatomiczne prace Houdona były też wielokrotnie kopiowane po jego śmierci.
Delfin Jałowik, Monika Kozioł, Maria Anna Potocka (red.) Medycyna w sztuce (Medicine in Art), Kraków 2016
Publikacja wydana została jako katalog wystawy czasowej „Medycyna w sztuce”, zorganizowanej przez Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK w 2016 r. Bogato ilustrowana książka prezentuje fotografie wystawionych eksponatów: działa malarskie, instalacje, zdjęcia, rzeźby i animacje, autorstwa takich artystów jak: Marina Abramovic, Alina Szapocznikow, Wilhelm Sasnal, Tadeusz Kantor czy Jürgen Klauke. Wizerunkom obiektów towarzyszą krótkie opisy oraz biogramy twórców. Na publikację składa się również sześć tekstów o tematyce treściowo nawiązującej do tytułu wystawy, w tym m.in.: tekst o kolekcji Josephinum autorstwa Christiane Druml i Moritza Stipsicza oraz esej Axela Hinricha Murkena „Sztuka uzdrawiania w twórczości Josepha Beuysa”. Wszystkie teksty przetłumaczone zostały na język angielski.
Ernst Hausner Die Pathologisch-Anatomische Sammlung im Narrenturm des Alten Allgemeinen Krankenhauses, Wien 2015
Zbiór patologiczno-anatomiczny w Narrenturm jest największym i najstarszym tego rodzaju. Pięciokondygnacyjna rotunda Narrenturm, w której obecnie mieści się muzeum, jest budowlą wyjątkową ze względu na swoją architekturę. Znajduje się na miejscu dawnego szpitala i jest pierwszą budowlą zbudowaną wyłącznie dla osób chorych psychicznie.
W Narrenturm, w 1971 roku zainstalowano zbiór instytutu patologiczno-anatomicznego, który powstawał od 1796 r. i rozrósł się do muzeum liczącego około 50000 i obiektów. Książka zawiera 592 kolorowe zdjęcia oraz teksty wprowadzające do historii anatomii, opieki zdrowotnej w epoce Oświecenia, historii szpitala i zbioru patologiczno-anatomicznego. W części obrazowej kości (szkielety), preparaty „mokre”, obrazy chorób w postaci ran, protokoły sekcji i kolekcja weterynaryjna są podsumowane w rozdziałach.
Johanna Bleker, Petra Lenning, Thomas Schnalke Tiefe Einblicke. Das Anatomische Theather im Zeitalter der Aufklarung Berlin, 2018
Teatr anatomiczny wyznacza centralne miejsce dla medycyny europejskiej w okresie nowożytnym. Na wielu ciałach przeprowadzano sekcje zwłok w celach badawczych. Przyszli chirurdzy, lekarze, położne i farmaceuci uzyskiwali dzięki temu głęboki wgląd w strukturę ludzkiego ciała. Wydarzenia te były też dostępne szerszej publiczności, która gromadziła się aby zorientować się w formie i funkcji wymyślonej przez Boga machiny ciała, która po śmierci tak nagle i nieuchronnie padła ofiarą nietrwałości.
W oparciu o nieistniejący już berliński teatr anatomiczny, który został otwarty w 1713 r., niniejsza publikacja przedstawia różne formy kształtowania tej medycznej formy nauczania na przykładzie wielu teatrów anatomicznych w XVIII wieku. Książka bada ich osadzenie w lokalnych infrastrukturach medycznych, a tym samym ich rolę w tworzeniu struktur wczesnego nowoczesnego systemu opieki zdrowotnej.
Ponadto teatr anatomiczny staje się stałym punktem i źródłem inspiracji dla rozwoju kolekcji preparatów medycznych: tutaj uzyskiwano, utrwalono i konserwowano serce, mózg, wątrobę, nerki i kamienie żółciowe. Nierzadko zdarzało się, że przedmioty te trafiały do prywatnych kolekcji anatomicznych i muzeów – stawały się przedmiotem dumy kolekcjonerów, służyły do nauczania i jako obiekty do badań naukowych.