Wykład on-line dra Adama Tyszkiewicz pt. „Lekcje anatomii doktorów Tulpa, Egbertsza, Deijmana i Ruyscha – fenomenem malarstwa XVII w.”

W imieniu Dyrektora Muzeum Historii Medycyny dra Adama Tyszkiewicza serdecznie zapraszamy na wykład pt. „Lekcje anatomii doktorów Tulpa, Egbertsza, Deijmana i Ruyscha – fenomenem malarstwa XVII w.”To trzecia z serii dziesięciu prelekcji realizowanych w ramach projektu „Poznaj tajemnice ciała ludzkiego w teatrze anatomicznym XXI wieku”.

Wykład odbędzie się w formie on-line 28 stycznia 2021 r. o godzinie 17:00 pod adresem: https://zoom.us/j/93293129949…   Ze względów technicznych liczba wejść na platformę ograniczona jest do 250 – o uczestnictwie w wydarzeniu decyduje pierwszeństwo połączenia ze wskazanym adresem. Wykład zostanie nagrany i udostępniony na naszej stronie Teatru Anatomicznego.

Czytaj dalej „Wykład on-line dra Adama Tyszkiewicz pt. „Lekcje anatomii doktorów Tulpa, Egbertsza, Deijmana i Ruyscha – fenomenem malarstwa XVII w.””

Historyczne tablice anatomiczne

Intensywne prace nad naszym projektem „Poznaj tajemnice ciała ludzkiego w teatrze anatomicznym XXI w.” przynoszą coraz więcej efektów, którymi pragniemy się pochwalić!  W ramach realizacji działań projektowych udało się zakonserwować 12 zabytkowych tablic anatomicznych, pochodzących z prywatnego zbioru znamienitych polskich medyków – profesorów Witolda i Tadeusza Orłowskich.

Sześć zakonserwowanych grafik to ilustracje z „Anatomischer Atlas des menschlichen Körpers in natürlicher Größe, Lage und Verbindung der Theile”, dziewiętnastowiecznego opracowania autorstwa Moritza Ignaza Webera, publikacji obrazującej poszczególne układy ciała ludzkiego. Faksymilia zakonserwowanych obiektów będzie można podziwiać w aranżowanej obecnie sali muzealnej, nawiązującej stylistyką do nowożytnych teatrów anatomicznych.

Czytaj dalej „Historyczne tablice anatomiczne”

Prof. Adam Bochenek, „Anatomia Człowieka”, 1909 (1-sze wydanie)

Wielotomowy podręcznik „Anatomia Człowieka” to jeden z najlepszych i najdokładniejszych podręczników medycznych (który jest jednocześnie atlasem anatomicznym) poświęconych anatomii, napisany przez Polaka – Adama Bochenka (1875-1913) polskiego lekarza, anatoma, histologa i antropologa. W 1909 r. ukazał się pierwszy tom jego dzieła, jedyny wydany jeszcze za życia autora. Po samobójczej śmierci A. Bochenka (wskutek depresji wstrzyknął sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych), nad kolejnymi tomami, w oparciu o notatki autora przez dziesiątki lat pracowało wielu wybitnych polskich medyków – przed II wojną światową tom II i III przygotował Stanisław Ciechanowski (układ pokarmowy, oddechowy, moczowo-płciowy i krwionośny), tom IV opracował natomiast Edward Loth (obwodowy układ nerwowy) a po II w.ś. inni polscy uczeni, m.in Wiesław Łasiński oraz Janina Sokołowska-Pituchowa pod ogólną redakcją Michała Reichera. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, ostatecznie skrócono całość do pięciu. Obecnie wewnątrz poszczególnych tomów jest mnóstwo precyzyjnie opisanych ilustracji wraz z łacińskimi odpowiednikami nazw. Wszystkie rozdziały oprócz dokładnych, rozbudowanych definicji oraz wyjaśnień posiadają na końcu streszczenie, które pozwala na szybkie przypomnienie najważniejszych informacji oraz sprawdzenie swojej wiedzy. Ostatnie trzynaste wydanie ukazało się w 2010 r. Atlas Adama Bochenka znany jest chyba wszystkim polskim lekarzom i studentom medycyny.

Czytaj dalej „Prof. Adam Bochenek, „Anatomia Człowieka”, 1909 (1-sze wydanie)”

Sir Charles Bell, Engravings of the Arteries, 1801

„Engravings of the Arteries”to publikacja z 1824 roku, napisana i wspaniale zilustrowana przez szkockiego anatoma Charlesa Bella. Przeznaczona była dla ówczesnych studentów medycyny i służyła jako tekst przygotowawczy  do studiów i praktyki lekarskiej. Jej celem było ukazanie możliwie jak najbardziej przejrzystych i prostych ilustracji ludzkich tętnic i składała się ona 10 ręcznie pokolorowanych tablic. Każda z tablic sąsiaduje z tekstem ją objaśniającym, umieszczonym obok niej na sąsiadującej stronie. Bell uważał, że w dokładnym zrozumieniu anatomii pomaga kombinacja dokładnego rysunku wraz z jego szczegółowym  opisem. Charles Bell był szkockim anatomem, neurologiem, chirurgiem, pisarzem, wykładowcą i rysownikiem, urodzonym w 1774 roku. Bell był od dziecka  uzdolnione artystycznie, rysunku uczył się pod okiem malarza Davida Allana. Uczęszczał do Royal High School w Edynburgu i na Uniwersyt w Edynburgu, gdzie uzyskał dyplom lekarza chirurga w 1798 r. Do 1804 r wykładał a anatomię w Royal College of Surgeons. Niezwykle szczegółowe ryciny Bella miały ułatwić studentom uczęszczającym na jego wykłady naukę trudnego przedmiotu jakim jest anatomia. Jego wczesne lekcje rysunku pod okiem wspomnianego wcześniej malarza Davida Allana i jego doświadczenie zarówno w operowaniu, jak i szkicowaniu rannych w bitwie pod Waterloo (Bell służył w wojsku jako chirurg wojskowy) z pewnością pomogły mu w tworzeniu szczegółowych, obfitujących w detale rycin.

Czytaj dalej „Sir Charles Bell, Engravings of the Arteries, 1801”

Plakietka pamiątkowa polskiego anatoma Zygmunta Laskowskiego – nasz nowy nabytek!

 

Jednym z elementów pracy muzealnika jest monitorowanie i przeczesywanie aukcji internetowych i antykwarycznych, w Polsce jak i zagranicą. Niedawno, na aukcji niemieckiego antykwariatu zakupilismy prawdziwy rarytas – plakietkę kommemoratywną upamiętniającą polskiego lekarza i anatoma Zygmunta Laskowskiego. Plakietki kommemoratywne to małe (często mieszczące się w dłoni) płaskorzeźby z brązu lub innego materiału. Mogą mieć charakter pamiątkowy, ale zwłaszcza w okresie renesansu (XVI w) często wykonywano je w celach czysto dekoracyjnych, często ze scenami ze źródeł religijnych, historycznych lub mitologicznych.

Nasza plakietka jest wykonana z brązu,  powstała w Szwajcarii w 1916 roku w rocznicę 75 urodzin uczonego. Awers przedstawia zaprojektowany przez artystę – malarza Arnolda Carazettiego profil głowy Laskowskiego zwrócony w prawo, poniżej znajduje się łaciński napis  „Zygmuntowi Laskowskiemu, wybitnemu człowiekowi i anatomowi w 75 rocznicę urodzin. Przyjaciele i uczniowie, 1916″. Na rewersie sygnatura pracowni która wybiła plakietkę:  „Gravure & Frappe Jacot Guillarmod Freres Geneve”

 

Czytaj dalej „Plakietka pamiątkowa polskiego anatoma Zygmunta Laskowskiego – nasz nowy nabytek!”

Zaproszenie na wykład pt: „Medycyna i mumie w starożytnym Egipcie”

W imieniu naszego muzeum oraz prelegenta – prof. dra hab. Andrzeja Niwińskiego serdecznie zapraszamy na wykład pt. „Medycyna i mumie w starożytnym Egipcie”. To druga z serii dziesięciu prelekcji realizowanych w ramach projektu „Poznaj tajemnice ciała ludzkiego w teatrze anatomicznym XXI wieku”.

Czytaj dalej „Zaproszenie na wykład pt: „Medycyna i mumie w starożytnym Egipcie””

Filippo Balbi, Testa anatomica, 1854, Museo di Storia della Medicina, Sapienza Università w Rzymie

Źródło: Wellcome Collection

W zbiorach Muzeum Historii Medycyny Uniwersytetu La Sapienza w Rzymie znajduje się niezwykły obraz autorstwa neapolitańskiego artysty Filippo Balbiego (1806-1890) ukazujący tzw. głowę anatomiczną. Została ona namalowana wykorzystując rozwiązania z XVI w. wymyślone przez słynnego malarza Giuseppe Arcimbolda, który tworzył symboliczne portrety składające się z połączonych w różnorodnychkonfiguracjach przedmiotów lub tworów natury zarówno ze świata roślinnego, jak i zwierzęcego.

Czytaj dalej „Filippo Balbi, Testa anatomica, 1854, Museo di Storia della Medicina, Sapienza Università w Rzymie”

Nowe depozyty w naszym Muzeum- przedwojenne modele anatomiczne

 

Właśnie trafiły do nas nowe depozyty – są to przedwojenne modele anatomiczne które użyczono nam dzięki uprzejmości kierownika  Zakładu Anatomii Prawidłowej i Klinicznej prof. Bogdana Ciszka. Wykonane z gipsu (często także z  dodatkiem papieru typu „mache”) oraz ręcznie malowane,  modele takie stały się popularnymi materiałami dydaktycznymi do nauki anatomii na początku XX wieku oraz praktycznym zamiennikiem trudno dostępnych zwłok ludzkich.

Czytaj dalej „Nowe depozyty w naszym Muzeum- przedwojenne modele anatomiczne”

Jacques Fabien Gautier d’Agoty, Myologie complette en couleur et grandeur naturelle : composée de l’Essai et de la Suite de l’Essai d’anatomie, en tableux imprimés [d’après les parties disséquées et préparées], 1746

Jeden z najsłynniejszych osiemnastowiecznych atlasów anatomicznych, który powstał przy udziale grafika i anatoma Jacquesa Fabiena Gautiera d’Agoty’ego (1716-1785). Głównym zadaniem tej pracy było ułatwienie nauki anatomii studentom medycyny, chirurgii, malarstwa i rzeźby. Przy powstaniu tego dzieła a także innych atlasów anatomicznych Gautier d’Agoty współpracował z wykonującym sekcje Jacquesem Francois Duverneya – paryskim chirurgiem i demonstratorem anatomii w Jardin du Roy.

Czytaj dalej „Jacques Fabien Gautier d’Agoty, Myologie complette en couleur et grandeur naturelle : composée de l’Essai et de la Suite de l’Essai d’anatomie, en tableux imprimés [d’après les parties disséquées et préparées], 1746”