Miesiąc: wrzesień 2020

W zbiorach Royal Academy Schools w Londynie znajduje się wykonana przez Williama Pinka w gipsie figura zwana Smuggleriusem ukazująca anatomię ciała mężczyzny uchwyconego w pozie nawiązującej do słynnej hellenistycznej rzeźby Umierającego Gala. Praca Pinka jest repliką niezachowanej do naszych czasów brązowej figury, którą wykonał w 1776 r. dla anatoma i lekarza Williama Huntera włoski rzeźbiarz Agostino Carlini. Nazwa jej wiązała się z ciałem skazanego na śmierć przez powieszenie złodzieja (en. Smuggler), które zostało po wykonaniu wyroku pozbawione skóry do celów dydaktycznych. Bandytą, na którym wykonano wyrok w Tyburn, był najprawdopodobniej ktoś z trójki przestępców: James Langar, Robert Harley lub Edward George. W ten sposób zbrodniarze ci zapisali się przypadkowo i bez wątpienia niezasłużenie (ze względu na swoją profesję) w annałach historii sztuki. Nadanie rzeźbie łacińskiej nazwy wiązało z uchwyceniem przez artystów w drugiej połowie XVIII w. związku natury i sztuki w nawiązaniu do dążenia do przedstawienia ideału z czasów antycznych. Praca Carliniego, oraz jej późniejsza replika Pinka, były wielokrotnie kopiowane przez kolejne generacje studentów malarstwa. Najsłynniejszy rysunek ukazujący anatomiczne szczegóły muskularnego ciała Smuggleriusza wykonał William Linnel w 1840 r.

Obraz został namalowany w 1814 r. dla siostry Napoleona Karoliny Murat. Ingres czerpał inspirację ze słynnych dzieł epoki renesansu, m.in. Wenus Giorgione oraz Wenus z Urbino Tycjana, a także z portretu Madame Récamier autostwa Jacquesa- Loiusa Davida. Już na pierwszej publicznej prezentacji spotkał się z negatywną opinią ze względu na zlekceważenie przez artystę realizmu anatomicznego. Krytycy wytknęli przedstawionej postaci, że ma o dwa lub trzy kręgi za dużo (współczesne badania naukowe udowodniły, że tych kręgów jest nawet o pięć za dużo) oraz że jej krzywizna kręgosłupa wraz z rotacją miednicy jest niemożliwa do odtworzenia w rzeczywistości. Wizualnym efektem nadmiernej długości tułowia Odalistki jest odsunięcie jej głowy od miednicy. Wrażenie to potęguje fakt, że lewe jej ramię jest krótsze niż prawe. W takim niecodziennym przedstawieniu sylwetki kobiety z haremu w połączeniu z obojętnym wyrazem jej twarzy malarz pragnął wyrazić kontrast pomiędzy ciałem (odniesienie do obowiązków portretowanej na dworze sułtana), a psychiką (jej myśli i uczucia związane z pełnieniem wspomnianych wyżej  czynności).

Rzeźba Dawida, uchodzi obok watykańskiej Piety za najsłynniejsze pracę Michała Anioła. Posąg o wysokości ponad 5 metrów został wykonany z jednego bloku marmuru i początkowo stanął na Piazza della Signiora przed Palazzo Vecchio we Florencji. W celu ochrony konserwatorskiej 1873 rzeźbę przeniesiono do Galerii Akademii,  a na głównym placu Florencji na początku XX w. zastąpiła go kopia. Postać Dawida ukazano w kontrapoście z lekkim wygięciem tułowiu. Ciało biblijnego króla jest muskularne, można zauważyć na nim liczne naczynia krwionośne. Celem artysty było pokazanie piękna ciała ludzkiego ze wszystkimi doskonałościami, jednak zarówno dłonie, jak i głowa, oceniając ich wielkość, zostały nieco odrealnione. W całym swoim wymiarze rzeźba Dawida odwoływała się do antycznych wzorców, a przede wszystkim do rzeźby Doryforosa autorstwa Polikleta. Michał Anioł pracując nad nią wykorzystał wiedzę na temat anatomii ciała ludzkiego, który uzyskał dzięki sekcjom przeprowadzanym kilka lat wcześniej w klasztorze przy kościele Santo Spirito we Florencji.

Obraz Picassa pt. „Panny a Awinionu” stał się ze względu na swój nowatorski styl kluczem do świata sztuki nowoczesnej. Spopularyzował także nowy kierunek w malarstwie zwany kubizmem, którego hiszpański malarz był jednym z inicjatorów. Przedstawione przez Picassa tytułowe panny to prostytutki z jednej z barcelońskich ulic. Ukazane w zgeometryzowanej formie, w różnych pozycjach wyglądają jakby były zdeformowane. Nie ma mowy tu o eksponowaniu piękna czy brzydoty, dynamika nałożonych na siebie płaszczyzn, spotęgowana kolorystyką w tonacji różu i czerwieni wywołuje raczej wrażenia dzikości i namiętności. Twarze kobiet przypominają maski, artystę inspirowały bowiem dzieła dawnej sztuki afrykańskiej i iberyjskiej. Odejście od wielowiekowej tradycji malarskiej przejawia się również w rezygnacji z perspektywy i drugiego planu. Ciało człowieka od tej pory już nigdy nie będzie wyglądało tak samo w sztuce nowoczesnej. Wraz z tym dziełem powstała nowa rzeczywistość malarska. Co ciekawe, w szkicach przygotowawczych do ”Panien z Awinionu” pojawiała się postać studenta medycyny trzymającego w dłoniach czaszkę, co wzmacniało alegoryczny wymiar obrazu i nawiązywało do symboli vanitas.